هورمون‌ها، احتباس آب و حتی ورزش می‌توانند در تغییرات روزانه وزن نقش داشته باشند.
هفته گذشته، شلوار جین مورد علاقه‌تان کاملاً اندازه بود. اما این هفته، در جاهایی که نباید تنگ شده است. روی ترازو می‌روید و متوجه افزایش عدد وزن نسبت به روز قبل می‌شوید. آیا این موضوع نگران‌کننده است؟ یا صرفاً بخشی از نوسان طبیعی وزن بدن شماست؟
ترازو معیار وحشتناکی برای ارزیابی تغییر رفتار است. ممکن است امروز همه کارها را درست انجام دهید، ورزش کنید، رژیمی عالی داشته باشید که هر متخصص تغذیه‌ای را خوشحال کند اما وقتی روی ترازو می‌روید، می‌بینید که دو کیلو گرم اضافه کرده اید.
گرچه این موضوع می‌تواند آزاردهنده باشد، اما به احتمال زیاد فقط بخشی از فرآیند طبیعی مدیریت وزن بدن شماست. اگر در حال پیگیری تغییرات وزنتان هستید، باید بدانید که ترازو همیشه نمی‌تواند تصویر کاملی از وضعیت بدن شما ارائه دهد.
آیا نوسان وزن طبیعی است؟
بله، نوسان وزن کاملاً طبیعی است.
نوسانات روزانه‌ی چند کیلوگرمی بسیار رایج بوده و جای نگرانی ندارد. این تغییرات کوتاه‌مدت معمولاً به دلیل احتباس مایعات در بدن اتفاق می‌افتد و نوسانات بلندمدت نیز می‌تواند به دلیل تغییر در سبک زندگی، مثل تغییرات در برنامه ورزشی یا سطح استرس باشد.
اگر متوجه تغییرات شدید وزن بدون دلیل مشخص شدید، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید تا هرگونه مشکل زمینه‌ای احتمالی بررسی و رد شود.
وزن چقدر می‌تواند نوسان داشته باشد؟
حتی برای افرادی که در محدوده وزنی سالم قرار دارند، نوسان وزن به طور میانگین می‌تواند حدود ۵ تا ۶ پوند در روز باشد (معادل ۲ تا ۳ پوند در هر جهت). برای کسانی که به این بالا و پایین‌های طبیعی وزن خود عادت ندارند، این عدد ممکن است نگران‌کننده به نظر برسد. اما واقعیت این است که هر فردی متفاوت است. میزان نوسان وزن شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله رژیم غذایی، میزان فعالیت بدنی، مصرف آب و حتی سطح استرس روزانه.
چه عواملی باعث نوسان وزن من به صورت روزانه می‌شود؟
شاید تعجب کنید که چه چیزهایی می‌توانند روی نوسانات وزنتان تأثیر بگذارند.
نوسانات وزن می‌توانند نتیجه عواملی مانند تغییرات هورمونی، احتباس مایعات یا حتی یبوست باشند.
در ادامه به برخی از دلایل رایج نوسان وزن اشاره شده است:
احتباس آب
احتباس آب شایع‌ترین دلیل نوسانات کوتاه‌مدت وزن است. در این حالت، بدن شما مقدار بیشتری از آب را نسبت به حالت معمول در خود نگه می‌دارد؛ درست مانند اسفنجی که آب را جذب کرده و در خود نگه می‌دارد.
به عنوان مثال، پس از صرف یک وعده غذایی سرشار از کربوهیدرات یا سدیم، ممکن است بدن شما به طور موقت آب بیشتری را ذخیره کند و باعث افزایش جزئی وزن شود. این حالت می‌تواند باعث ایجاد احساس تورم یا نفخ نیز شود. مصرف غذاهای پرنمک، تغییرات هورمونی، برخی داروها و شرایط پزشکی خاص همگی می‌توانند موجب احتباس آب در بدن شده و افزایش موقتی وزن را به دنبال داشته باشند.
مصرف غذا و فرآیند هضم
مصرف یک وعده غذایی حجیم یا غذاهای سرشار از کربوهیدرات می‌تواند به افزایش موقتی وزن منجر شود، چرا که بدن شما در حال هضم آن وعده غذایی است. هر چیزی که می‌خورید یا می‌نوشید، باعث تغییرات کوچک در وزن می‌شود تا زمانی که از سیستم گوارش عبور کند. از سوی دیگر، اگر به دلیل بیماری یا تغییر رژیم غذایی، کمتر غذا مصرف کنید، این موضوع نیز می‌تواند باعث نوسانات وزنی شود.
فعالیت بدنی
فراموش نکنید که توده عضلانی نیز در وزن بدن ما نقش دارد. به همین دلیل، ورزش کردن، به‌ویژه تمرینات قدرتی، می‌تواند به افزایش موقت وزن منجر شود؛ چرا که باعث افزایش حجم عضله می‌شود. اما در بلندمدت، ورزش می‌تواند به کاهش کلی وزن و بهبود ترکیب بدنی کمک کند.
تغییرات هورمونی
افرادی که چرخه قاعدگی دارند، باردار هستند یا در دوران یائسگی قرار دارند، ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی، نوسانات وزنی را تجربه کنند. این تغییرات می‌توانند باعث احتباس آب یا تغییر در متابولیسم بدن شوند و در نتیجه افزایش یا کاهش موقتی وزن را به دنبال داشته باشند.
استرس
سطح بالای استرس نیز می‌تواند بر نوسانات وزن تأثیر بگذارد. برخی افراد هنگام استرس خوردنشان بیشتر یا کمتر می‌شود که این موضوع می‌تواند به تغییرات وزنی منجر شود. استرس همچنین روی سطح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارد و ممکن است باعث تغییر در متابولیسم شود و در نهایت وزن را تحت تأثیر قرار دهد.
داروها
برخی داروها می‌توانند بر متابولیسم بدن تأثیر بگذارند، اشتها را افزایش دهند و در نتیجه باعث نوسانات وزنی شوند.
این داروها شامل موارد زیر هستند:
- داروهای ضد افسردگی
- انسولین
- مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRI)
- بتا بلاکرها
پیش از شروع هر داروی جدید، حتماً با پزشک خود درباره عوارض جانبی احتمالی از جمله تغییرات وزنی صحبت کنید.
تغییرات سبک زندگی
تغییراتی در سبک زندگی، مانند سفر، تغییر در الگوهای خواب یا تنظیمات جدید در روتین روزمره، می‌تواند باعث نوسان وزن شود. این موضوع معمولاً به دلیل تغییر در عادات غذایی، میزان فعالیت بدنی و میزان احتباس آب در بدن اتفاق می‌افتد.
نوسانات وزنی، کاملاً طبیعی است. این تغییرات می‌تواند به خاطر نوع غذایی که می‌خوریم، میزان آبی که بدن ما حفظ می‌کند یا حتی سطح فعالیت بدنی ما رخ دهد.
اگر وزن شما به‌طور ناگهانی و شدید تغییر کرده و دلیل مشخصی برای آن ندارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا اطمینان پیدا کنید مسئله جدی‌ای وجود ندارد. در غیر این صورت، نوسانات جزئی وزن کاملاً طبیعی بوده و برای همه افراد، به‌طور روزانه اتفاق می‌افتد.
ثبت روزانه وزن به افراد کمک می‌کند روندهای بلندمدت را دنبال کنند. اگر متوجه شدید که وزن شما طی چند روز یا هفته به‌طور مداوم افزایش دارد، راحت‌تر می‌توانید تصمیم بگیرید که تغییرات لازم را اعمال کنید.
